Wykaz materiałów zaliczonych do niebezpiecznych określony został w Umowie ADR. Ich liczba ciągle się powiększa i wynosi obecnie ponad 3500 pozycji. Każdy towar niebezpieczny ma przypisany czterocyfrowy numer rozpoznawczy UN oraz prawidłową nazwę przewozową.

Towary niebezpieczne, w zależności od ich rodzaju, właściwości chemicznych, fizycznych i biologicznych oraz stwarzanych przez nie zagrożeń zostały podzielone na klasy. Klasyfikacji towarów niebezpiecznych dokonuje ich producent lub nadawca. Klasyfikacji towarów niebezpiecznych dokonują również powołane do tego organy . Wyniki procedury klasyfikacyjnej przekazywane są przedsiębiorcom w postaci Certyfikatów klasyfikacyjnych. Towary niebezpieczne charakteryzują się zagrożeniem dominującym, które jest głównym zagrożeniem i  decydującym do której klasy ten  towar jest przyporządkowany. Jeżeli towar stwarza więcej niż jedno zagrożenie, to pozostałe zagrożenia, nazywane są zagrożeniami dodatkowymi. Zagrożenie dominujące jak również dodatkowe, stwarzane przez towary niebezpieczne, są przedstawione na opakowaniach i w określonych sytuacjach na pojazdach i kontenerach w postaci nalepek ostrzegawczych. W trakcie klasyfikacji towarów niebezpiecznych ustalana jest również grupa pakowania, która określa stopień nasilenia zagrożenia dominującego. Występują trzy grupy pakowania przedstawione na rysunku poniżej:

Rysunek 1:  Podział na grupy pakowania w obrębie klas.

Zgodnie z przepisami Umowy ADR, towary niebezpieczne dzielą się na trzynaście klas wymienionych w Tabeli 1 przedstawionej poniżej.

Tabela 1. Klasy towarów niebezpiecznych.

Klasa 1 obejmuje materiały wybuchowe stałe lub ciekłe mogące w wyniku reakcji chemicznej wydzielać gazy o takiej temperaturze i ciśnieniu i z taką prędkością, że mogą powodować zniszczenia w otaczającym środowisku (rys.2). Do tej klasy zaliczamy również materiały pirotechniczne oraz przedmioty zawierające materiały wybuchowe jak również materiały i przedmioty niewymienione powyżej, które wytwarza się w celu uzyskania efektów praktycznych, sposobami wybuchowymi lub pirotechnicznymi.

Rysunek 2. Nalepki ostrzegawcze Klasa 1.

Klasa 2 obejmuje gazy czyste, mieszaniny gazów, mieszaniny jednego lub więcej gazów z jednym lub wieloma innymi materiałami i przedmioty zawierające takie materiały (rys.3).

Rysunek 3. Nalepki ostrzegawcze Klasa 2.

Klasa 3 to materiały ciekłe zapalne, które charakteryzują się temperaturą zapłonu nie wyższą niż  60℃. Tych materiałów przewozi się bardzo dużo dlatego, że są to paliwa masowo używane, czyli benzyna UN 1203 jak również olej napędowy o numerze UN 1202 (rys.4).

Rysunek 4. Nalepka ostrzegawcza Klasa 3.

Klasa 4 obejmuje materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne, materiały wybuchowe stałe odczulone, materiały polimeryzujące. Materiałami zapalanymi stałymi są materiały, które mogą się łatwo zapalić w wyniku krótkotrwałego kontaktu z materiałem palnym np. w kontakcie z zapałką lub w wskutek tarcia (rys.5).

Rysunek 5. Nalepka ostrzegawcza Klasa 4.1.

Klasa 4.2 obejmuje materiały podatne na samozapalenie, piroforyczne oraz materiały i przedmioty samonagrzewające się. Warto tutaj zwrócić uwagę na materiały piroforyczne, które należą do pierwszej grupy pakowania, czyli mają największy stopień nasilenia zagrożenia dominującego to znaczy, że są silnie palne. Materiały piroforyczne to takie, które w zetknięciu z powietrzem, nawet w małych ilościach, zapalają się w ciągu 5 minut. Występuje tutaj zagrożenie pożarem w wyniku samozapalenia w przypadku uszkodzenia sztuki przesyłki lub uwolnienia się zawartości. Mogą gwałtownie reagować z wodą (rys.6).

Rysunek 6. Nalepka ostrzegawcza klasa 4.2.

Klasa 4.3 to materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne mogące tworzy z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Jako zagrożenie dodatkowe może wystąpić działanie trujące, żrące lub zapalność materiału ciekłego. Materiały tej klasy należy wozić pod przykryciem, w pojazdach zamkniętych lub w kontenerach wodoszczelnych tak aby nie miały kontaktu z wodą (rys.7).

Rysunek 7. Nalepka ostrzegawcza Klasa 4.3.

Kolejna klasa 5.1 obejmuje materiały utleniające, które same nie zawsze są palne ale mogą wskutek wydzielania tlenu wzmagać lub podtrzymywać palenie innego materiału. Należy pamiętać, aby unikać kontaktu materiałów utleniających z materiałami palnymi, takimi jak np. trociny (rys.8).

Rysunek 8. Nalepka ostrzegawcza Klasa 5.1.

Klasa 5.2 to nadtlenki organiczne, które palą się szybko i intensywnie. Niektóre z nich mogą wymagać przewozu w odpowiednio kontrolowanej temperaturze, ponieważ są bardzo niestabilne termicznie i mogą się rozkładać egzotermicznie. Mogą rozkładać się błyskawicznie i w sposób wybuchowy, pod wpływem tarcia, temperatury lub kontaktu z innymi substancjami (rys.9).

Rysunek 9. Nalepka ostrzegawcza Klasa 5.2.

Do klasy 6.1 zaliczane są materiały trujące, które mogą być przewożone w postaci stałej jak również ciekłej (rys.10). To takie materiały, które zagrażają zdrowiu lub życiu człowieka wskutek następującym rodzajom toksyczności:

– toksyczność inhalacyjna – działanie substancji trującej w wyniku wdychania par, pyłów lub mgieł

– toksyczność dermalna – działanie substancji trującej w wyniku przenikania materiału trującego przez skórę,

– toksyczność doustna – działanie substancji trującej w wyniku jej połknięcia.

Rysunek 10. Nalepka ostrzegawcza Klasa 6.1.

Klasa 6.2 obejmuje materiały zakaźne. To takie materiały, o których wiadomo lub jest podejrzenie, że zawierają patogenty chorobotwórcze takie jak. Priony, bakterie, wirusy (rys.11).

Rysunek 11. Nalepka ostrzegawcza Klasa 6.2.

Klasa 7 to materiały promieniotwórcze, czyli takie które zawierają izotopy promieniotwórcze (rys.12).

Rysunek 12. Nalepki ostrzegawcze Klasa 7.

Klasa 8 obejmuje materiały stałe i ciekłe oraz przedmioty zawierające materiały, które wskutek działania chemicznego atakują tkankę nabłonkową skóry lub błony śluzowej, jeżeli wejdą z nią w kontakt. Kontakt z tymi materiałami wywołuje poparzenie chemiczne (rys.13).

Rysunek 13. Nalepka ostrzegawcza Klasa 8.

Klasa 9 obejmuje materiały i przedmioty, które podczas przewozu stwarzają zagrożenie inne niż materiały objęte tytułami pozostałych klas (rys.14).

Rysunek 14. Nalepka ostrzegawcza Klasa 9.

Znajomość klasyfikacji towarów niebezpiecznych oraz ich zagrożeń jest tematem szkoleń w których powinni uczestniczyć osoby zaangażowane w przewóz ADR, gdyż pozwoli to zminimalizować ryzyko związane z niebezpiecznym działaniem tych towarów na organizmy ludzkie i środowisko naturalne.

Zarówno ten wpis jak i wszystkie treści zawarte na niniejszej stronie mają charakter tylko i wyłącznie ogólnoinformacyjny. Nie powinny być rozumiane jako doradztwo.